यूपीएससी आणि चालू घडामोडी: महत्व आणि अभ्यास कसा करावा.

यूपीएससी सामान्यत: चालू घडामोडींमधून थेट आणि स्थिर प्रश्न विचारत नाही. कन्सेप्च्युअल
ज्ञान आणि चालू घडामोडी एकत्र करुन प्रश्न बनवले जातात. या प्रकारच्या रणनीतीमागील कारण
म्हणजे एखाद्या उमेदवाराच्या ची चालू घडामोडी आणि कन्सेप्ट्स को- रिलेट करण्याची क्षमता
तपासणे.

स्थिर आणि थेट प्रश्नांव्यतिरिक्त सध्याच्या घडामोडी आणि वर्तमान घटनांशी संबंधित विषयांवर
मुख्य परीक्षेत प्रश्न येतात.
यूपीएससी प्रीलिम्स आणि मेन्समध्ये चालू घडामोडींचे वजन वाढले आहे, यासाठी त्यांची तयारी
कशी करावी हे समजून घेऊया.
अनुसरण करण्याचे नियमः
नियम १: आपले स्रोत मर्यादित करा:
करंट अफेयर्सची मूलभूत समस्या म्हणजे ऑनलाइन आणि ऑफलाइन वाचन सामग्री विपुल
प्रमाणात उपलब्ध आहे.
अगणित सामग्रीच्या मागे धावणे प्रतिउत्पादक आहे. प्रमाणापेक्षा गुणवत्ता निवडा.
काही चांगले स्त्रोत:

1. द हिंदू (The Hindu)
2. कोचिंग संस्था किंवा इंटरनेट कडून दररोजचे संकलन.
3. एक मासिक संकलन
4. अखिल भारतीय रेडिओवरील महत्त्वपूर्ण चर्चा
5. पीआयबी ऑफ इंडिया
6. इंटरनेट

इच्छुकांनी चालू घडामोडींसाठी “बेस्ट वेबसाइट” आणि “बेस्ट कोचिंग मटेरियल” शोधण्यात
अधिक वेळ आणि प्रत्यक्षात ते वाचण्यात कमी वेळ घालवू नये. बाजारात उपलब्ध असलेल्या

मोठ्या प्रमाणात सामग्रीचे संकलन करणे टाळा. सुरुवातीचा १ दिवस संशोधन करा, स्रोतांवर
निर्णय घ्या आणि नंतर त्यासह रहा. ते पुरेसे आहे.

नियम २: मर्यादित वेळ

1. वर्तमानपत्रांचे अति बाऊ करू नये. आपल्यातील काहीजण दिवसभरात सुमारे २ तास
   वर्तमानपत्र वाचतात, मग त्यांना इतर विषय वाचण्यास वेळ मिळत नाही.
2. चालू घडामोडी महत्त्वाची आहेत, वर्तमानपत्रे महत्त्वाची आहेत, परंतु इतकी नाही की
   त्यामध्ये असंख्य वेळेची गुंतवणूक करावी. माझ्या अनुभवात, एखाद्याने दिवसाची
   वर्तमान घडामोडी ९० मिनिटांत पूर्ण केली पाहिजेत.

चालू घडामोडींच्या तयारी मध्ये खालील गोष्टींचा दिलेल्या वेळेत अभ्यास करावा –
 दैनिक वृत्तपत्र वाचन: 30-45 मि दररोज
 दैनिक बातम्याचे ऑनलाइन वाचन आणि संकलन: 45 मि दररोज.
 अखिल भारतीय रेडिओवरचे निवडक कार्यक्रम ऐकणे आणि त्याचे नोट्स बनवणे: 10-15
मि दररोज
 आठवड्याच्या शेवटी निवडक विषयांवर इंटरनेट संशोधन, गेल्या आठवड्याच्या अंकांची
उजळणी: 30-45 मि
 महिन्याच्या शेवटी एखाद्या कोचिंग इन्स्टिटयूट किंवा इंटरनेट वरून मासिक संकलनाचा
अभ्यास आणि महिन्याभराच्या नोट्स ची उजळणी.

नियम ३: बातमी नव्हे तर महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करणे
उदाहरण: आर्टिकल 370 आणि सेक्शन 35 अ रद्द करणे ही बातमी आहे.
परंतु मोठा मुद्दा हा आहे की काश्मीर राज्याचा इतिहास काय आहे, आर्टिकल 370 मध्ये
काय समाविष्ट आहे, रद्दबातल झाल्यानंतर काय बदलेल. ह्याच अनुषंगाने भारत आणि
पाकिस्तानमधील द्विपक्षीय संबंधकसे आहेत पूर्वापार आणि आता वर्तमानात.

कोणतीही वर्तमान समस्या समजून घेण्यासाठी खालील चौकटीचे अनुसरण कराः

1. कारण- हे बातमीत का आहे? (हे सहसा वर्तमानपत्रात नोंदविले जाते)
2. पार्श्वभूमी ज्ञान- (डेटा, तथ्ये, अस्सल अहवाल इ.)
3. सद्यस्थिती- सरकारने आतापर्यंत काय केले किंवा केले नाही?
4. प्रकरणाची दोन्ही बाजू- साधक आणि बाधक
5. संधी आणि आव्हाने / मत / सूचना – त्याबद्दल आपण काय केले पाहिजे?
   बर्‍याच वेळा कोचिंग मटेरियलमध्ये सर्वसमावेशक विषय असतात. जर तसे होत नसेल तर
   दर्जेदार सामग्री शोधण्यासाठी इंटरनेटचा वापर करा आणि ऑनलाइन नोट्स बनवा जेणेकरून
   आपल्याला प्रत्येक समस्येची संपूर्ण माहिती असेल.

नियम ४: नोट्स बनविणे:
वेगवेगळ्या स्रोतांकडून आणि इंटरनेटमधून नोट्स संकलित करा. पण वृत्तपत्र वाचणे वगळू नये.

1. वृत्तपत्र वाचन आपल्याला अवती भोवती आणि जगात काय होत आहे याचा चांगला सारांश
   देते आणि नंतर दररोजचे संकलन वाचणे इतके सोपे होते. संकलित माहिती दोनदा
   वाचल्यामुळे जास्त काळ चांगली लक्षात राहते.
2. शक्यतो परीक्षेत वर्तमानपत्रातील वर्तमान प्रश्न विचारले जातात. म्हणून
   वर्तमानपत्रांमधील वारंवार येणारे लेख आपल्याला हे सांगू शकतात की एखादा मुद्दा किती
   महत्वाचा आहे आणि आपण कोणत्या गोष्टीवर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे.
3. समानता आणि निबंध, नीतिशास्त्र आणि मुलाखतीची उदाहरणे केवळ वृत्तपत्र
   वाचण्यापासून मिळू शकतात.
4. इंग्रजी दैनंदिन सुसंगत वाचनामुळे शब्दसंग्रह आणि लिखाण सुधारते.

नियम 5: वाचा. सुधारित करा वापर करा
करंट अफेयर्स हा एक डायनॅमिक विषय आहे जो दिवसाआड बदलतो आणि म्हणूनच संकलन
वाढत जाते. सामग्री टिकवून ठेवण्याचा उत्तम मार्ग म्हणजे सतत उजळणी करणे. या संदर्भांचा
वापर दररोजच्या सराव किंवा चाचणी मालिकेत लिहिलेल्या उत्तरेमध्ये करा म्हणजे चांगले लक्षात
राहते.

आपण जीएस मॉक टेस्टची तयारी करत असल्यास, कन्सेप्च्युअल भाग पूर्ण केल्यावर, त्या
संबंधित चालू घडामोडी विभागात सुधारणा करा. हे आपल्याला अचेतनपणे स्थिर आणि वर्तमान
जोडण्यास मदत करेल आणि आपण चाचणी घेताना चांगले उत्तर लिहिण्यास मदत करेल.

अधिक माहितीसाठी आणि कॉउंसेलिंगकरिता संपर्क करा,

सहना वैद्य ८९२८४५८४७९ (संस्थापक-
शिक्षक : प्रवाह इन्स्टिटयूट आणि मुंबई युनिव्हर्सिटी प्रशिक्षक).